Kinderen, school en straling

Computers in een school horen aan een kabel

De ontwikkeling om draadloos internet te installeren op scholen en kinderen al op jonge leeftijd een mobiele telefoon te geven staat haaks op de adviezen van de Raad van Europa. Deze nam na bestudering van verschillende wetenschappelijke onderzoeken in 2011 een resolutie aan, waarin onder andere geadviseerd wordt om draadloos internet en mobiele telefoons uit scholen te weren. Een advies waar de meeste scholen in Nederland niet van op de hoogte zijn. Op deze pagina probeer ik de relevante informatie op een overzichtelijke manier te bundelen. Zo kunnen we wellicht de achterstand wat inlopen....

De oplossing is eenvoudig

Voor de problemen rond straling op school is een eenvoudige oplossing. Deskundigen adviseren om te kiezen voor netwerken met bedrading. Die netwerken geven geen problemen van betekenis. Iedereen kan ermee leven, ook de mensen die extra gevoelig zijn, de mensen met EHS. Het is aan de school of instelling in welk tempo dit is te realiseren.

Informatie op deze pagina over straling op school

De meeste ruimte op deze pagina wordt ingenomen door de samenvatting van het advies van de Raad van Europa, uit 2011. Daarin staan adviezen die meteen ingevoerd zouden kunnen worden. De adviezen ogen verrassend actueel en ik hoop met de samenvatting en vertaling iets bij te dragen aan een beter en gezonder schoolklimaat. Ik heb ook links toegevoegd naar de meest actuele adviezen van de Gezondheidsraad eveneens uit 2011. De resultaten hiervan wijken af. Verder aanvullend links naar sites, artikelen en video's. Ik heb in mijn samenvatting de zaken die het meest relevant voor onderwijsgevenden zijn, vetgedrukt.

Het advies van de Raad van Europa

De belangrijkste punten, hier en daar behoorlijk ingekort uit resolutie 1815 van de Raad van Europa uit mei 2011. De cijfers verwijzen naar de alinea's in het stuk wat volledig is te lezen via de link onderaan.

Uit onderzoek blijkt voldoende dat er naast thermische ook biologische effecten kunnen optreden bij planten, dieren en mensen. De normen houden alleen rekening met thermische effecten en schieten dus nog tekort. De biologische effecten treden al op bij niveau's die lager zijn dan de officieel toegestane normen.(4)
Het voorzorgsprincipe geldt hier. Zo lang er nog discussie is over normen en metingen is het de verantwoordelijkheid van de lidstaten om maatregelen te nemen, met name bij kwetsbare groepen zoals jongeren en kinderen. Als we deze voorzorgen niet nemen kunnen er in de toekomst enorme menselijke en economische schade ontstaat als vroegtijdige waarschuwingen worden genegeerd. (5)
De Raad betreurt het feit dat ondanks oproepen om bij twijfels bij nieuwe technieken altijd het voorzorgsprincipe te hanteren de preventieve maatregelen altijd achterlopen op de introductie van nieuwe technieken. Als je wacht tot je het echt helemaal zeker weet dat er schade is door 100% betrouwbaar en onbetwist wetenschappelijk onderzoek, dan is de schade al niet meer te overzien.Dat zal leiden tot hoge kosten en gezondheidsproblemen, net zoals gebeurde bij asbest, gelode benzine en tabak. (6)
De Raad ziet ook dat de problemen met electromagnetische velden en de potentiële gezondheidsproblemen opvallende parallellen vertoont met andere hete hangijzers van dit moment zoals de verstrekking van licenties voor medicijnen, chemicaliën, pesticiden, zware metalen en genetisch gemanipulatie. Het is dus cruciaal dat onafhankelijkheid en geloofwaardigheid van wetenschappelijk onderzoek gegarandeerd is om een transparante en gebalanceerde beoordeling over de gezondheidseffecten te kunnen geven. (7)

Aanbevelingen aan de lidstaten

Neem alle in redelijkheid te nemen maatregelen om de blootstelling te reduceren aan electromagnetische velden. Speciaal geldt dit voor mobiele telefoons en speciaal geldt dit voor jongeren en kinderen. (8.1.1)
Pas de normen aan, niet alleen thermische effecten meten maar ook kijken naar biologische effecten (8.1.2)
Geef informatie en besteed aandacht aan bewustwording over de biologische effecten op lange termijn van straling. Speciale aandacht hier voor de kinderen, tieners en iedereen die nog de leeftijd heeft om kinderen te krijgen. (8.1.3)
Geef speciaal aandacht aan mensen die lijden aan overgevoeligheid voor straling, met EHS. Zorg voor goede speciale maatregelen voor hen en zorg voor stralingvrije zones.(8.1.4)
Om veel moeite en kosten te besparen is het nuttig om te investeren in nieuwe technieken voor antennes en DECT. (8.1.5)
Formuleer duidelijke normen voor de stralingsniveau's van magnetrons. (8.2.1)
Verbeter de testprocedures voordat nieuwe apparaten op de markt mogen komen (8.2.2)
Zorg voor duidelijke labels over de stralingsniveau's (8.2.3)
Zorg voor bewustwording door voorlichting over DECT apparaten zoals babyfoons, telefoons en andere huishoudelijke apparaten met schadelijke puls straling. Aanbeveling verdienen apparaten met draad of verbeterde techniek met minder pulsegolven. (8.2.4)

De bescherming van kinderen (8.3)

Ontwikkel met ministeries van Onderwijs, Milieu en Volksgezondheid campagnes voor leraren, ouders en kinderen om hen te wijzen op de lange termijn gevaren van alle stralingsapparaten waaronder telefoons.
Voor kinderen en scholen in het algemeen geldt dat computers met draadaansluiting de voorkeur verdienen. Aanvullend is het advies om het gebruik van mobiele apparaten strikt te reguleren in en rond de school.

De paragrafen 8.4 over de planning van energiecentrales en zendmasten en 8.5 over algemene aanbevelingen laat ik terwille van het overzicht hier even weg. Ik zie daar veel genoemde punten terugkomen.

De link naar het complete advies van de Raad van Europa resolutie 1815 van 27 mei 2011 vind je hier. (Engelstalig)

(Tot zover de info over het standpunt van de Raad van Europa)

Tips voor ouders

Enkele tips voor ouders die het onderwerp straling aan de orde willen stellen op school. Het uitgangspunt hierbij is dat er in scholen nog veel onbekendheid op dit terrein is en een goed onderbouwd verhaal in principe positief ontvangen zal worden. Mocht dat niet zo zijn dan kom je vanzelf bij volgende stappen.

De eerste stap is een gesprek met de leerkracht, de mentor, docent. Geef je zorgen aan en kijk of je meteen een medestander hebt binnen de school. Een volgende stap is een gesprek met de directeur.
Betrek de Medezeggenschapsraad van de school bij deze problematiek. De school moet zijn beleid ten allen tijde kunnen verantwoorden aan die raad, uiteraard ook hierover. Als er geen MR is, is er vaak wel een ouderraad, wel met iets minder bevoegdheden.
Bestel de brochure van stichting EHS "Wifi op school, pak de draad weer op". Daarin staat veel praktische informatie goed op een rij voor een succesvolle overstap naar een volledig bekabelde school.
Wifi op school...pak de draad weer op. Een actuele brochure in PDF formaat met informatie voor scholen die streven naar een gezonde digitale toekomst. Praktische aanwijzingen en achtergrondinformatie voor wie de rol van Wifi in school geheel of gedeeltelijk terug wil dringen. De folder is te bestellen bij de stichting EHS.
Wees realistisch in je doelstellingen. Een school zal niet op hele korte termijn gedane investeringen afschaffen. Als nieuwe investeringen die vaak jaren vooruit gepland zijn het schip de goede kant opduwen heb je binnen een aantal jaren een heel ander beleid.
Betrek de schoolarts of de leerplichtambtenaar bij het probleem. Voor een individueel kind met met overgevoeligheid voor straling is bovenstaande procedure te omslachtig. Dan is het goed om de schoolarts te betrekken bij het probleem. Als het kind gedwongen thuis zit om deze reden kan ook de leerplichtambtenaar ingeschakeld worden om samen met de school tot een goede maatwerk oplossing te komen.
Vraag kritisch naar de visie op onderwijs op het gebied van leren met computers. Er zijn ook onderwijskundige argumenten tegen een te groot aandeel van tablets in het onderwijs. Dat heeft niets met straling te maken maar kun je wel in je voordeel gebruiken. Een tip hierover is de film Digitale dementie.

Digitale dementie 14 minuten Duits-Nederlands ondertiteld 2013. De gerenommeerde Duitse geheugenonderzoeker Manfred Spitzer waarschuwt ons: te veel computergebruik leidt tot 'digitale dementie'. Aan de hand van alarmerende onderzoeken toont Spitzer: hoe meer we gebruikmaken van computers, hoe meer ons geheugen achteruitgaat. Bovendien veroorzaken digitale media spraak- en leerproblemen, aandachtsstoornissen, stress en depressie.

Links over wifi en school

Technische tips om straling op school te beperken. Een overzicht op de site van JRS electrohealth.
Publicaties van de Gezondheidsraad De resultaten van de onderzoeken van de Gezondheidsraad in Nederland wijken erg af van bovenstaande Europese richtlijn. De beoordeling hiervan laat ik aan de lezer over. Gezondheidsraad. Invloed van radiofrequente telecommunicatiesignalen op kinderhersenen.Den Haag:Gezondheidsraad, 2011; publicatienr. 2011/20. Via de link een samenvatting, het complete onderzoek en een reactie van de minister.
Straling in het onderwijs. Het gebruik van nieuwe draadloze ICT technologieën binnen onderwijs neemt toe. Wereldwijd ervaren kinderen en volwassen echter gezondheidsklachten van bij deze technologie gepaard gaande straling. Ook uit onderzoek blijkt dat straling van wifi en mobiele telefonie ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Het is daarom altijd goed om straling zo laag mogelijk proberen te houden. Maar hoe kunt u dat doen in uw school of onderwijsinstelling? Tijdens een interactieve bijeenkomst op woensdag 21 maart 2018 staan we stil bij onderzoek, praktijkervaringen en handige tips voor toepassing in eigen onderwijspraktijk.
Wireless Info bestaat uit een groep ouders, grootouders, leraren, wetenschappers en zakelijke professionals uit verschillende branches en met verschillende achtergronden. We geven informatie over de relatie tussen gezondheidsklachten en elektromagnetische straling. Daarbij proberen we op transparante, onderbouwde en kritische wijze bedrijven, overheden en instellingen te wijzen op het feit dat men de gevaren van draadloze technologie bijzonder onderschat.
Stiching EHS Wifi op school met onder andere voorbeeldbrieven voor wie dit onderwerp aan de orde wil stellen op een school.
Frankrijk verbiedt mobieltjes op scholen helemaal. Een artikel van Electrohealth.nl
Op 29 januari 2015 nam een meerderheid in het Franse parlement een voorstel tot wetswijziging aan over beperking van blootstelling aan elektromagnetische straling van mobiele telefonie en draadloos internet vanwege de gezondheidsrisico’s. Het voorstel is ook bekend onder de naam van de oorspronkelijke indienster, de afgevaardigde Abeille.
Beperk de straling Een Belgische site met zeer veel informatie over de risico's van straling. De link gaat rechtstreeks naar de pagina over onderwijs maar ook de rest van de site bevat veel nuttige informatie.
Voorstel van resolutie voor de erkenning van hyperelektrosensitiviteit Belgische senaat 2017. De resolutie bevat een overzicht van de diverse wetenschappelijke studies en veel achtergrondinformatie.
DUO onderwijsonderzoek en advies. Onderzoek naar het gebruik van sociale media en smartphones in het voortgezet onderwijs. november 2017. De PDF is te vinden via de plaatjes bovenaan de sitepagina.